استخوان ساق پا یا درشت نی استخوان بلندی است که در قسمت پایینی ساق پا بین زانو و پا واقع شده است. شکستگی استخوان ساق پا یا درشت نی شایع است و معمولاً در اثر آسیب یا فشار مکرر روی آن ایجاد می شود. در برخی موارد، تنها علامت شکستگی جزئی، درد در ساق پا هنگام راه رفتن است. در موارد شدیدتر، استخوان درشت نی احتمال دارد از طریق پوست بیرون زده باشد. زمان بهبود و ترمیم شکستگی های استخوان ساق پا متفاوت است و بستگی به نوع و شدت شکستگی دارد. تشخیص قطعی این شکستگی ها با استفاده از رادیوگرافی ساده صورت میگیرد. رادیوگرافی میتواند شکل شکستگی و میزان جابجایی را نشان دهد. رادیوگرافی در منزل، یکی از خدمات تخصصی پزشکی در منزل است که هرروز بر میزان تقاضای آن افزوده می شود و دیگر نیازی نیست بیمار در بیمارستان یا در کلینیک های عکس برداری حضوریابد و کل فرآیند رادیوگرافی توسط متخصصین، در منزل بیمار انجام می شود.

علل شکستگی ساق پا

استخوان‌های بلند بدن بسیار مقاوم هستند؛ ولی در بعضی موارد ممکن است شخص دچار شکستگی شود. این موارد عبارتند از:

• مصدومیت‌های تروماتیک، مثل تصادف‌ها با وسایل نقلیه موتوری یا سقوط از بلندی
• ورزش‌هایی که به استخوان ساق پا ضربات مکرر وارد می‌شود، مثل دویدن برای مسافت‌های طولانی
• مصدومیت‌های ناشی از ورزش‌های تماسی مثل فوتبال
• پوکی استخوان که باعث تضعیف استخوان می‌شود.

علائم شکستگی استخوان ساق پا

مهمترین علامت این شکستگی درد در ناحیه ساق است. درد با فشار به محل شکستگی و یا حرکت دادن محل شکستگی بیشتر میشود. بیمار قادر به راه رفتن با پای شکسته نیست. ساق متورم شده و ممکن است به علت جابجا شدن قطعات شکستگی ساق تغییر شکل بدهد. اگر شکستگی باز باشد زخم پوستی دیده میشود و ممکن است لبه استخوان های شکسته شده از درون زخم دیده شوند.

انواع شکستگی ساق پا

انواع شکستگی‌های درشت نی (تیبیا) عبارتند از:

شکستگی‌های پایدار

شکستگی‌های پایدار به ترک‌های روی استخوان می‌گویند که بیشتر سطح استخوان را سالم باقی گذاشته و جابجا نمی‌کند. در طول دوران نقاهت، بخش‌های شکسته درشت نی (تیبیا) در یک ردیف قرار گرفته و از جای خود جابجا نمی‌شوند. به این نوع شکستگی، شکستگی‌های بدون جابجایی نیز می‌گویند.

شکستگی با جابجایی

در شکستگی با جابجایی، شکستگی استخوان باعث جابجا شدن استخوان می‌شود و دیگر استخوان یکپارچه و در یک امتداد نخواهد بود. در اغلب موارد برای ترمیم این نوع از شکستگی و بازگرداندن استخوان در یک امتداد نیاز به جراحی است.

شکستگی فشاری

شکستگی فشاری یا شکستگی‌های مویی یکی از مصدومیت‌های شایع در اثر استفاده بیش از حد از استخوان هستند. این نوع شکستگی، ترک‌های کوچک و باریک روی استخوان ایجاد می‌کند.

شکستگی مارپیچی

وقتی یک حرکت چرخشی باعث شکستگی استخوان شود، ممکن است شکستگی از نوع شکستگی مارپیچی باشد.

شکستگی خرد شده

زمانی که شکستگی باعث شود استخوان به سه تکه یا بیشتر تقسیم شود، شکستگی خرد شده رخ داده است.

عوارض شکستگی استخوان ساق پا

از عوارض بسیار مهم این شکستگی سندروم کمپارتمان است که به علت خونریزی و تورم شدید ساق ایجاد شده و میتواند موجب عواقب جبران ناپذیری برای بیمار شود، بنابراین در هر بیماری که دچار شکستگی ساق شده است باید معاینات لازم برای رد یا اثبات این عارضه به عمل بیاید. احتمال آسیب به عروق و اعصاب ساق در این شکستگی ها وجود دارد.

مزایای رادیوگرافی در منزل

1. کاهش خطرات ناشی از جابه جایی و انتقال بیمار به مراکز تصویربرداری
2. انجام عکسبرداری در محیط امن و آرامبخش منزل
3. حذف فرآیند انتقال بیمار به مراکز درمانی
4. انجام رادیوگرافی در کوتاهترین زمان و دریافت گزارش بلافاصله بعد از انجام
5. عدم تحمل خستگی و معطلی ناشی از ترافیک و صف انتظار در مراکز درمانی

تکنیک های رادیوگرافی ساق پا

رادیوگرافی ساده ساق را معمولاً از دو نما تهیه می کنند. یک نما رخ یا قدامی خلفی Anteroposterior یا به اختصار AP است که در آن اشعه ایکس از جلو به اندام تابانده شده و کاست رادیولوژی در پشت ساق قرار می گیرد و نمای دیگر نمای نیمرخ یا لترال Lateral یا به اختصار Lat است که در آن اشعه از خارج به ساق تابانده شده و کاست در سطح داخلی ساق گذاشته می شود. نکته مهم این است که در تمام مواردی که به دنبال ضربه تصویربرداری از استخوان های ساق انجام می شود باید از مفاصل مچ پا و زانو هم رادیوگرافی تهیه کرد.

آمادگی جهت رادیوگرافی ساق پا

• قبل از انجام رادیوگرافی هرگونه شیء فلزی و لباسهایی که حاوی اشیاء فلزی هستند را تعویض کنید.
• خانم ها همواره بایست به یاد داشته باشند که کارشناس رادیولوژی را از بارداری و یا حتی احتمال بارداری خود مطلع کنند.

نحوه رادیوگرافی ساق پا

پزشک رادیولوژیست از شما می‌خواهد که ابتدا بر روی تخت دراز بکشید به گونه‌ای که هیچگونه وسایل فلزی در نزدیکی شما وجود نداشته باشد. پس از اینکه پزشک، کلیشه مربوطه را در داخل باکس تصویر قرار داد، به سمت شما می‌آید تا موقعیت شما را به درستی با دستگاه بالای سرتان تنظیم نماید و از شما می‌خواهد هیچگونه تکان و جنب‌وجوشی از خود نداشته باشید تا عکس‌ها واضح عکسبرداری شود.

هزینه رادیوگرافی ساق پا در منزل

هزینه رادیوگرافی در منزل به تعداد اشعه ایکس و تعداد وسایل مورد نیاز برای عکاسی بستگی دارد.

عوارض رادیوگرافی ساق پا در منزل

1. طبق اظهارات پزشکان مزیت حاصل از تشخیص صحیح بیشتر از خطرات آن است؛ اما با این حال هنوز چند نکته ایمنی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.
2. به دلیل اینکه رادیوگرافی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود.
3. قرار گرفتن در معرض اشعه زیاد می تواند منجر به سرطان شود؛ اما به‌طور کلی میزان آن در اشعه ایکس کم است. بزرگسالان در برابر اشعه ایکس حساسیت کمتری نسبت به کودکان دارند.

درمان شکستگی ساق پا

در طرح درمان، پزشک موارد مختلفی را در نظر می‌گیرد، از جمله:

• سلامت عمومی بیمار
• علت ضایعه
• شدت ضایعه
• وسعت آسیب به بافت نرم
• درمان بدون جراحی

درمان بدون جراحی برای بیمارانی تجویز می‌شود که:

• به دلیل سلامت عمومی پایین نمی‌توانند جراحی شوند.
• فعالیت زیادی ندارند و به همین دلیل بهتر می‌توانند مقداری کج شدن یا بلند و کوتاه شدن پاهایشان را تحمل کنند.
• شکستگی بسته دارند و استخوان شکسته کمترین حرکتی نکرده است.

درمان اولیه

اکثر مصدومیت‌ها در چند هفته اول باعث ورم می‌شوند. پزشک در ابتدا از آتل استفاده می‌کند تا بیمار راحت شده و از پای شکسته وی نیز حمایت کند. برخلاف گچ گیری، آتل را می‌توان شل و سفت کرد تا ورم پا کاملاً بی‌خطر فروکش کند. به محض از بین رفتن ورم، پزشک گزینه‌های درمانی را بررسی می‌کند.

گچ‌گیری و آتل‌بندی

پزشک با بستن گچ، پای شکسته را بدون حرکت نگاه می‌دارد تا بهبودی اولیه حاصل شود. پس از چند هفته، گچ را می‌توان با یک آتل فانکشنال از جنس پلاستیک همراه با بست، تعویض کرد. آتل حفاظت و حمایت کافی را برای پا ایجاد خواهد کرد تا زمانی که بهبودی کامل شود. می‌توان آتل را برای مسائل بهداشتی و همچنین فیزیوتراپی از پا خارج کرد.

درمان با جراحی

برای انواع خاصی از شکستگی جراحی توصیه می‌شود، از جمله:

1. شکستگی‌های باز که باید به زخم رسیدگی شود.
2. شکستگی‌هایی که با درمان‌های بدون جراحی ترمیم نیافته‌اند.
3. شکستگی‌های خرد شده که تعداد استخوان‌های شکسته زیاد است و جابجا شده‌اند.

میله گذاری داخل استخوان (پلاک گذاری).

امروزه، روشی که بیشتر جراحان برای درمان شکستگی درشت نی (تیبیا) از آن بهره می‌گیرند میله گذاری داخل استخوان (پلاک گذاری) است. در این جراحی، یک میله فلزی مخصوص داخل بدنه درشت نی قرار داده می‌شود. این میله از محل شکستگی نیز رد می‌شود تا استخوان را به صورت یکپارچه و در یک راستا نگاه دارد. پیچ‌های داخل استخوانی در هر دو طرف میله به استخوان پیچ می‌شوند. این کار باعث می‌شود تا پیچ و استخوان تا حاصل شدن بهبودی کامل در جای درست خود بمانند. میله گذاری داخل استخوان (پلاک گذاری) یک نوع ثابت‌سازی مستحکم، ثابت و کامل است. میله‌ها معمولاً از جنس تیتانیوم هستند. انواع مختلفی از حیث طول و قطر در بین این میله‌ها وجود دارد که به بهترین نحو در استخوان درشت‌نی استفاده شوند. میله گذاری داخل استخوان (پلاک گذاری) برای درمان شکستگی‌ها کودکان و نوجوانان مناسب نیست؛ زیرا باید دقت زیادی نمود تا میله از صفحات رشد استخوان عبور نکند.

پیچ و پلاک (پلاتین)

در حین این جراحی، ابتدا تکه‌های استخوان در یک راستا قرار داده می‌شوند. سپس با استفاده از پلاک فلزی و پیچ به سطح بیرون استخوان وصل شده و تکه‌ها را در کنار هم نگاه می‌دارد. غالباً هنگامی از پیچ و پلاک (پلاتین) استفاده می‌شود که میله گذاری داخل استخوان (پلاک گذاری) امکان‌پذیر نیست، برای مثال شکستگی‌هایی که تا مفصل زانو یا قوزک پا ادامه دارند.

ثابت‌سازی خارجی

در این نوع جراحی، پین‌ها یا پیچ‌های فلزی از بالا و پایین محل شکستگی به داخل استخوان فرو می‌شوند. سپس پین‌ها و پیچ‌ها به این میله در بیرون بدن متصل می‌شوند. این دستگاه یک چهارچوب تثبیت کننده است که استخوان‌ها را در موقعیت صحیح نگاه می‌دارد تا بهبودی کامل حاصل شود.

مدت زمان جوش خوردن استخوان ساق پا

نمی توان به طور قطع زمان جوش خوردن و ترمیم استخوان پا را مشخص کرد؛ زیرا به عوامل بسیار زیادی وابسته است؛ اما به طور میانگین می توان گفت 6 الی 8 هفته پس از درمان باید بهبودی در استخوان ایجاد شود. به طور مثال، شکستگی ها با توجه به میزان آسیب و آسیب هایی که همراه با شکستگی ایجاد شده اند، درمان های متفاوتی دارند. گاهی اوقات فقط می توان با یک آتل گرفتن و یا گچ گرفتن، به درمان شکستگی پرداخت؛ اما گاهی اوقات به جااندازی استخوان به صورت سرپایی، عمل باز برای جا اندازی استخوان، استفاده از فیکساتور ها و یا پلاتین برای ثابت کردن استخوان بر جای خود و موارد بسیار دیگر است. پس هر چقدر که آسیب دیدگی بیشتر باشد و درمان جدی تر باشد، زمان جوش خوردن هم بیشتر می شود. از دیگر مواردی که به صورت مستقیم می توانند بر روی مدت زمان جوش خوردن استخوان ساق پا تأثیر بگذارند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن
• میزان شکستگی
• محل دقیق شکستگی
• ژنتیک
• آسیب های دیگری که هنگام شکستگی ایجاد شده است (مانند پارگی تاندون ها و یا رگ ها).
• بیماری های زمینه ای مانند چاقی، دیابت، سوء تغذیه و...
• استعمال سیگار و به طور کلی دخانیات
• رژیم غذایی
• بیماری های قلبی و گرفتگی های عروق
• حرکت استخوان شکسته
• مصرف مواد الکلی
• وجود عفونت
• مشکلات ایمنی نادر
• شما می توانید با عمل کردن به دستورات پزشک و اصلاح سبک زندگی خود این زمان را به طور چشمگیری کاهش دهید.

مراقبت بعد از شکستگی ساق پا

1. فیزیوتراپی یک بخش ضروری از درمان پس از جراحی و مراقبت بعد از شکستگی ساق پا است.
2. ترکیبی از شیوه های درمانی، انتظار تسکین درد، تحریک جریان خون، کاهش خطر عفونت زخم و همچنین تعدادی تمرین چالش برانگیز برای افزایش دامنه حرکت و انعطاف پذیری، از جمله کمک های فیزوتراپیست برای مراقبت بعد از شکستگی پا شماست.
3. برای موفقیت‌ در درمان باید حرکت استخوان شکسته شده، محدود شود.
4. برای جلوگیری از فشار وزن بدن روی پای شکسته، باید به مدت 6 تا 8 هفته از عصا استفاده کنید.
5. کمپرس گرم روی ناحیه ی آسیب دیده ی ساق پا، باعث بهبود جریان خون شما می شود و منعطف تر شدن مفاصل شما را نتیجه خواهد داشت.
6. کمپرس یخ روی ناحیه ی متورم به مدت 15-20 دقیقه، موجب کاهش درد و بهبود تورم ساق پای شما می شود.
7. به کارگیری با احتیاط عضو آسیب دیده در فعالیتهای روزانه، به بازیابی سریعتر کارکرد بعد از درمان شکستگی، کمک میکند.