سونوگرافی مجاری ادراری یک از روشهای تشخیص عفونت در مجرای ادرار است. یکی از مشکلاتی که بسیاری از زنان و مردان به آن دچار می‌شوند، عفونت ادراری است. عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها در انسان است که اصولاً هر قسمت از دستگاه ادراری یعنی کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادراری را درگیر می‌کند. این عفونت بیشتر در بخش تحتانی دستگاه ادراری یعنی مثانه و مجرای ادراری خود را نشان می‌دهد. طبق آمار، زنان به میزان 50% بیشتر از مردان در معرض ابتلا به عفونت ادراری قرار دارند. بروز این عفونت در مثانه می‌تواند دردناک و آزاردهنده باشد و در صورت سرایت آن به کلیه‌ها عواقب جدی ایجاد می‌شود.

از علائم متداول آن می‌توان به تمایل شدید به دفع ادرار و احساس درد و سوزش هنگام ادرار اشاره کرد. عامل بیشتر عفونت‌های ادراری باکتری است؛ اما در برخی مواقع در اثر حضور و تکثیر قارچ‌ها و در موارد نادر ویروس‌ها نیز بروز می‌کند. در صورت عدم درمان به موقع ممکن است این عفونت، به‌خصوص اگر ناحیه فوقانی دستگاه ادراری را درگیر کرده باشد، وارد خون و باعث سپسیس شود که یک واقعه تهدیدکننده زندگی است. سونوگرافی دستگاه ادرار یک روش غیرتهاجمی برای بررسی سیستم ادراری و مشکلات مربوط به آن از جمله عفونت ادراری است.

انجام این سونوگرافی در دوران بارداری بی خطر است؛ زیرا در این روش از هیچگونه اشعه‌ ای استفاده نمی‌شود و همچنین به دلیل آن که از ماده حاجب نیز استفاده نمی شود، این روش برای کسانی که به این ماده حساسیت دارند، کاملاً بی خطر می باشد.

علت عفونت ادراری

• افزایش سن (افراد مسن بیشتر به عفونت ادراری مبتلا می‌شوند).
• استراحت طولانی‌مدت یا کاهش تحرک بعد از جراحی
• سنگ کلیه
• داشتن عفونت ادراری در چند هفته گذشته
• انسداد مجاری ادراری در اثر بزرگ شدن پروستات، سنگ کلیه و بروز انواع خاصی از سرطان
• استفاده طولانی‌مدت از سوندهای ادراری که ممکن است ورود باکتری‌ها به مثانه را راحت‌تر کند.
• دیابت کنترل نشده
• داشتن ساختارهای ادراری غیر طبیعی از بدو تولد
• یک سیستم ایمنی ضعیف شده
• عدم رعایت بهداشت مناسب یا شستشوی بدن با آب غیر بهداشتی

علائم عفونت ادراری

علائم شایع عفونت ادراری عبارت است از:

• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• فوریت ادراری: احساس نیاز به تخلیه‌ی فوری ادرار
• تکرار ادرار
• بیمار حس می‌کند که نیاز به تخلیه ادرار دارد؛ اما نمی‌تواند ادرار کند یا فقط چند قطره ادرار ترشح می‌شود.
• احساس درد سنگین در لگن
• بدبو بودن ادرار
• کدر، خون‌آلود، صورتی یا تیره بودن ادرار
• کمر درد
• احساس کسالت عمومی
• تب

علائم زیر نشان می‌دهد که عفونت کلیه‌ را نیز درگیر کرده است و بیمار مبتلا به پیلونفریت شده است:

• تب و لرز
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال
• کمر درد

عوامل خطر عفونت ادراری

عفونت ادراری در بعضی افراد بیشتر رخ می دهد. عفونت های ادراری در زنان شایعتر هستند و بسیاری از آنها در طول زندگی به بیش از یک نوع عفونت ادراری مبتلا میشوند. فاکتورهای خطر مخصوص زنان عبارتند از:

• آناتومی زنان: میزراه زنان کوتاهتر از مردان است که باعث کوتاهتر شدن مسیر حرکت باکتری برای رسیدن به مثانه میشود.
• فعالیت جنسی: زنانی که از نظر جنسی فعال هستند نسبت به زنان غیرفعال از نظر جنسی در معرض ابتلای بیشتر قرار دارند. داشتن شریک جنسی جدید نیز خطر را افزایش می دهد.
• انواع خاص وسایل پیشگیری از بارداری: زنانی که از دیافراگم برای کنترل بارداری استفاده می کنند و همینطور زنانی که از ژل اسپرمیسیدال (اسپرم کش) مصرف می کنند ممکن است در معرض خطر باشند.
• یائسگی

انواع عفونت ادراری

عفونت می‌تواند در قسمت‌های مختلف دستگاه ادراری اتفاق بیفتد. هر نوع عفونت بر اساس جایی که قرار دارد، نام متفاوتی دارد.

• سیستیت (مثانه): علائم این عفونت می‌تواند شامل احساس نیاز زیاد به ادرار کردن، درد هنگام ادرار کردن، درد زیر شکم و ادرار کدر یا خونی باشد.
• پیلونفریت (کلیه‌ها): این می‌تواند باعث تب، لرز، حالت تهوع، استفراغ و درد در قسمت بالای کمر یا پهلو شود.
• اورتریت (مجرای ادرار): می‌تواند باعث ترشح و سوزش در هنگام ادرار شود.

نحوه انجام سونوگرافی عفونت ادراری

در بیشتر سونوگرافی‌ها از بیمار خواسته می‌شود که روی تخت دراز بکشد. گاهی هم از بیمار خواسته می‌شود که برای بالا رفتن کیفیت تصاویر به پهلو دراز بکشد. بعد از قرار گرفتن بیمار روی تخت، پزشک یک ژلی را روی منطقه مورد نظر بدن قرار می‌دهد. این ژل کمک می‌کند تا مبدل تماس خوبی با بدن برقرار کرده و هوای بین مبدل و پوست که توان مسدود کردن امواج صوتی را دارد از بین برود. این مبدل روی پوست حرکت داده می‌شود تا در نهایت تصویر دقیق و درستی از منطقه مورد نظر به دست بیاید. تصاویر سونوگرافی بلافاصله در صفحه نمایش ویدئویی که مشابه مانیتور کامپیوتر است، قابل نمایش خواهد بود. کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و زمانی که صرف بازگشت سیگنال‌های سونوگرافی به مبدل می‌شود، اقدام به تولید تصویر می‌کند.

آمادگی قبل از سونوگرافی

برای بررسی مثانه، حتماً باید مثانه پر باشد تا تشخیص دقیق صورت پذیرد، پس سعی کنید چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی مایعات و آب فراوان میل نمایید.

عوارض جانبی سونوگرافی

سونوگرافی را می‌توان عکس‌برداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که به طور کامل روی پوست انجام می‌شود و به اعضای داخلی بدن نمی‌رسد.