شکستگی لگن یکی از شایع ‌ترین آسیب‌های ارتوپدی در سالمندان است که به دلایلی همچون کاهش تراکم استخوان، کاهش تعادل و قدرت عضلانی و سقوط از ارتفاع رخ می‌دهد. این وضعیت می‌‌تواند به‌ طور قابل‌‌ توجهی بر کیفیت زندگی سالمندان تأثیر بگذارد و بهبود آن نیز اغلب نیازمند یک برنامه فیزیوتراپی جامع و مستمر است. فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل به‌ عنوان یک گزینه‌ ی موثر و در دسترس برای سالمندان، نقش مهمی در تسریع بهبود و کاهش درد و ناراحتی ناشی از شکستگی لگن ایفا می‌کند. در این مقاله، به بررسی اهمیت و روش‌های فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل برای سالمندان خواهیم پرداخت و نکات مهم برای بیماران ارائه خواهیم داد.

شکستگی لگن چیست؟

شکستگی لگن (Pelvic Fracture) به آسیب در یک یا چند استخوان لگن اطلاق می‌شود. لگن بخشی حلقوی و استخوانی در زیر شکم است که بین دو استخوان ران در ناحیه‌ی نشیمنگاه قرار داد و از استخوان‌های ساکروم، کوکسیکس و انتهای استخوان ران تشکیل شده است. شکستگی لگن معمولاً در نتیجه ضربات شدید مانند تصادفات رانندگی یا سقوط از ارتفاع رخ می‌دهد که می‌تواند جزئی یا پیچیده باشند و عوارضی مانند درد شدید، تورم و ناتوانی در حرکت دادن پاها را ایجاد کند. در موارد شدیدتر، ممکن است آسیب به اندام‌های داخلی مانند مثانه و روده رخ دهد که نیاز به مداخلات فوری پزشکی دارند. بهبودی شکستگی لگن ممکن است چندین ماه طول بکشد و بسته به شدت آسیب، به جراحی و توانبخشی نیاز داشته باشد. این نوع شکستگی به ویژه در افراد مسن می‌تواند خطرناک باشد و به مشکلات جدی مانند عفونت، لخته‌های خونی و کاهش تحرک منجر شود.

دلایل شکستگی لگن

لگن استخوان بسیار مقاومی است و شکستگی آن معمولاً بر اثر ضربات شدید و ناگهانی ایجاد می‌شود. دلایل اصلی شکستگی لگن شامل موارد زیر هستند:
تصادفات رانندگی: شایع‌ترین دلیل شکستگی لگن، تصادفات رانندگی است که باعث وارد شدن نیروی شدید به لگن می‌شوند.
سقوط از ارتفاع: افرادی که از بلندی سقوط می‌کنند، به خصوص سالمندان یا کسانی که دچار ضعف استخوان‌ها هستند، بیشتر در معرض شکستگی لگن قرار دارند.
ورزش‌های سنگین یا آسیب‌های ورزشی: ورزش‌هایی که فشار زیادی به بدن وارد می‌کنند یا شامل برخوردهای فیزیکی شدید هستند (مانند فوتبال، اسب‌سواری و اسکیت) می‌توانند موجب شکستگی لگن شوند.
پوکی استخوان: در افراد مسن یا کسانی که از پوکی استخوان رنج می‌برند، استخوان‌ها ضعیف شده و حتی ضربات یا سقوط‌های جزئی نیز می‌تواند منجر به شکستگی لگن شود.
آسیب‌های ناشی از خشونت: برخی شکستگی‌ها در اثر خشونت فیزیکی مانند ضربات شدید به لگن ایجاد می‌ شود.

علائم شکستگی لگن

شکستگی لگن با علائم متعددی همراه است که شدت آن‌ها بستگی به نوع و محل شکستگی دارد. علائم رایج شامل موارد زیر است:
درد شدید: اولین و شایع‌ترین علامت، درد شدید در ناحیه لگن، شکم، پایین کمر یا کشاله ران است. این درد معمولاً با حرکت کردن یا تلاش برای ایستادن تشدید می‌شود.
ناتوانی در حرکت دادن پا: به دلیل درد و آسیب ساختاری، فرد ممکن است نتواند پای خود را حرکت دهد یا وزن بدن را روی آن بیندازد.
احساس بی‌حسی یا گزگز در ناحیه کشاله ران یا پاها: در برخی افراد، شکستگی لگن با آسیب اعصاب اطراف آن همراه است. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند بی‌حسی یا گزگز در پاها شود.
تورم و کبودی: در ناحیه لگن ممکن است تورم و کبودی قابل‌ملاحظه‌ای به وجود آید که نشان‌دهنده آسیب به بافت‌های نرم اطراف است.
تغییر شکل ظاهری لگن: در موارد شدیدتر، تغییر شکل یا عدم تقارن در استخوان لگن ممکن است مشاهده شود.
درد در هنگام لمس: لمس ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند باعث درد شود یا درد را تشدید کند.
خونریزی داخلی یا خارجی: اگر شکستگی باعث آسیب به عروق خونی بزرگ در لگن شود، ممکن است علائم خونریزی داخلی (مانند کاهش فشار خون و سرگیجه) یا خارجی (مانند خونریزی از محل جراحت) مشاهده شود.
اختلال در عملکرد مثانه و روده: به دلیل نزدیکی این اندام‌ها به لگن، ممکن است فرد با مشکلاتی مانند ناتوانی در دفع ادرار یا مدفوع مواجه شود.

نقش پوکی استخوان در شکستگی لگن

پوکی استخوان یکی از عوامل اصلی افزایش خطر شکستگی لگن، به‌ویژه در افراد مسن است. در این بیماری، تراکم و استحکام استخوان‌ها کاهش می‌یابد که این مسئله باعث شکننده‌تر شدن استخوان‌ها می‌شود. شکستگی لگن در افراد مبتلا به پوکی استخوان که به دلیل ضعف ساختاری استخوان‌ها رخ می‌دهد ممکن است حتی با سرخوردن یا افتادن ساده ایجاد شود. افرادی که پوکی استخوان دارند نسبت به افراد سالم بیشتر در خطر شکستگی‌های شدید لگن قرار دارند؛ بنابراین، علاوه بر مراقبت‌های عمومی برای پیشگیری از سقوط یا آسیب، نیاز به درمان‌هایی برای افزایش تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی لگن دارند.

درمان شکستگی لگن در سالمندان

عوامل مختلفی بستگی از جمله شدت شکستگی، نوع و الگوی آن و میزان جابجایی استخوان‌ها در انتخاب و تاثیرگذاری روش‌های درمانی نقش دارند. به طور کلی، درمان شکستگی لگن می‌تواند به دو روش اصلی تقسیم شود: درمان بدون جراحی برای شکستگی‌های خفیف و پایدار و درمان با جراحی برای شکستگی‌های شدیدتر.

درمان شکستگی‌های خفیف و پایدار لگن

اگر شکستگی لگن به گونه‌ای باشد که استخوان‌ها جابجا نشده باشند، معمولاً نیازی به جراحی نیست. در این موارد، می‌توان از روش‌های درمانی زیر استفاده کرد:
استراحت: اگر شکستگی استخوان لگن شدید نباشد، پزشک معمولاً توصیه می‌کند که تا جای ممکن استراحت کنید تا از فشار بیشتر بر ناحیه لگن جلوگیری شود. این کار به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.
استفاده از ابزارهای حرکتی کمکی: بسته به محل شکستگی، ممکن است پزشک از شما بخواهد که از ابزارهای کمکی مانند عصا، واکر یا ویلچر استفاده کنید. این ابزارها به شما کمک می‌کنند تا وزن بدن خود را روی پاها نیندازید و تا زمان بهبودی کامل (حدود سه ماه) از فشار بیشتر بر لگن جلوگیری کنید.

داروها: برای کنترل درد، پزشک ممکن است داروهای مسکن تجویز کند. همچنین، برای جلوگیری از لخته شدن خون که در نتیجه کاهش تحرک ممکن است رخ دهد از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی: در شکستگی‌های پایدار لگن، فیزیوتراپی به منظور تسریع روند بهبود و بازیابی حرکت و قدرت عضلات لگن و پایین‌تنه به کار می‌رود.

درمان شکستگی‌های شدید و ناپایدار لگن

در موارد شدیدتر که استخوان‌ها جابجا شده‌اند معمولاً نیاز به جراحی استخوان لگن است. چند نوع جراحی رایج برای شکستگی لگن عبارتند از:
ثابت‌سازی خارجی (External fixation): در این روش، پزشکان پیچ‌ها و پین‌هایی را از طریق برش‌های کوچکی در پوست و عضلات وارد استخوان می‌کنند. این پین‌ها به میله‌هایی در خارج از بدن متصل می‌شوند تا به عنوان یک ساختار پایدار، استخوان‌های شکسته را در جای خود نگه دارند تا بهبود یابند.
کشش اسکلتی (Skeletal traction): در این روش از یک سیستم قرقره‌مانند در خارج از بدن استفاده می‌شود که به قرارگرفتن قطعات شکسته استخوان در موقعیت طبیعی کمک می‌کند. پزشک پین‌های فلزی را در استخوان ران یا ساق پا قرار می‌دهد و با وزنه‌هایی که به این پین‌ها متصل می‌شوند، استخوان‌های لگن را به‌تدریج به وضعیت طبیعی بازمی‌گرداند.
ترمیم باز و تثبیت داخلی (Open Reduction and Internal Fixation): در این نوع جراحی، پزشک قطعات جابجاشده استخوان را در جای مناسب قرار می‌دهند، سپس آن‌ها را با پیچ‌ها یا صفحات فلزی به سطح خارجی استخوان متصل می‌کنند تا در طول بهبودی در جای خود بمانند.
فیزیوتراپی: در شکستگی‌های شدید و ناپایدار لگن، فیزیوتراپی پس از جراحی و تثبیت شکستگی آغاز می‌شود و هدف از آن، پیشگیری از عوارض بعد از جراحی، بازیابی توانایی حرکت و تقویت عضلات است.
در مواردی که شکستگی لگن ناشی از یک تصادف شدید باشد، ممکن است آسیب‌های داخلی دیگری نیز ایجاد شوند و نیاز به جراحی‌های بیشتر برای بهبود مشکلات ثانویه باشد.

مزایای فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل برای سالمندان

فیزیوتراپی در منزل برای سالمندان به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کند. اصلی‌ترین مزایای فیزیوتراپی در منزل برای سالمندان شامل موارد زیر است:

راحتی بیشتر: سالمندان در محیط آشنا و راحت خانه احساس آرامش بیشتری دارند و از استرس ناشی از مراجعه به مراکز درمانی کاسته می‌شود.
کاهش خطر افتادن و آسیب‌های احتمالی: برخی سالمندان به دلیل مشکلات حرکتی یا ضعف عضلانی ممکن است حین رفت‌وآمد دچار مشکلات بیشتری شوند.
برنامه‌ریزی بر اساس وضعیت ویژه‌ی هر فرد: فیزیوتراپیست می‌تواند برنامه درمانی را بر اساس نیازهای خاص هر فرد و محیط خانه او تنظیم کند.
تمرینات متناسب با نیازهای افراد: در محیط منزل، فیزیوتراپیست می‌تواند روی تمرین‌هایی تمرکز کند که مستقیماً به فعالیت‌های روزمره فرد مانند ایستادن، نشستن و حرکت در فضاهای کوچک کمک کند.
صرفه‌جویی در زمان و هزینه: سالمندان و خانواده‌هایشان می‌توانند با دریافت خدمات فیزیوتراپی در خانه از زمان و هزینه‌های مربوط به رفت‌وآمد به مراکز درمانی صرفه‌جویی کنند.
افزایش اعتماد به نفس: فیزیوتراپی در خانه به سالمندان کمک می‌کند تا در انجام کارهای روزمره مستقل‌تر شوند و اعتماد به نفس بیشتری در حرکت و انجام وظایف خود پیدا کنند.

بیشتر بخوانید : رادیوگرافی لگن در منزل

روش‌های فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل

فیزیوتراپی برای توانبخشی شکستگی‌های لگن، چه در شکستگی‌های پایدار و چه در شکستگی‌های ناپایدار، ضروری است. در صورتی که شکستگی ناپایدار باشد معمولا بلافاصله می‌توان تمرینات فیزیوتراپی را انجام داد. در شکستگی‌های ناپایدار فیزیوتراپی 1 تا 2 روز پس از جراحی و با تمرینات سبک آغاز می‌شود. این تمرینات شامل موارد زیر هستند:
تمرینات بدون تحمل وزن: در دوران بدون تحمل وزن، بیمار تمرینات ایزومتریک (انقباض بدون حرکت) عضلات سرینی و چهارسر ران را انجام می‌دهد. این تمرینات به جلوگیری از تحلیل عضلانی کمک می‌کنند. از جمله تمرینات بدون تحمل وزن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
حرکت مچ پا به بالا و پایین برای جلوگیری از خشکی و افزایش گردش خون.
حرکت پا به طرفین برای افزایش دامنه حرکتی.
انقباض عضلات چهارسر برای تقویت عضلات ران.
کشش زانو برای تقویت عضلات زانو در حالت نشسته و خوابیده.
بازگشت به تحمل وزن و تمرینات نهایی: پس از اینکه بیمار بتواند وزن بدن خود را تحمل کند، فیزیوتراپی شامل تمرینات راه‌رفتن، تمرینات مقاومتی برای تنه و اندام‌ها و تمرینات قلبی مانند استفاده از دوچرخه‌ی ثابت است. در این مرحله نیز تمرینات بدون تحمل وزن ادامه پیدا می‌کنند. در صورت بهبود مناسب بیمار، تمرینات بیشتری برای حفظ تعادل و استحکام عضلات آموزش داده می‌شوند.

خدمات پلتفرم امید سلامتی برای فیزیوتراپی پس از شکستگی لگن در منزل

پلتفرم امید سلامتی خدمات فیزیوتراپی در منزل را برای افراد مبتلا به شکستگی لگن ارائه می‌دهد. این خدمات شامل برنامه‌ های شخصی‌ سازی‌ شده‌ ای است که توسط فیزیوتراپیست‌ های مجرب تهیه می‌ شود و بر تقویت عضلات، بهبود تحرک و کاهش درد تمرکز دارد. خدمات پلتفرم امید سلامتی برای فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

• گرما درمانی و سرما درمانی
• امواج فراصوت
• فونوفورسیس
• الکتروتراپی و تحریک الکتریکی
• نور درمانی
• آموزش استفاده از ابزار کمکی مانند عصا، واکر و ...
• چسب کینزیولوژی

مزیت اصلی این خدمات، انجام تمرینات در محیط آرام خانه است که از خطر ثانویه جلوگیری کرده و احساس راحتی بیشتری به بیماران می‌دهد. پلتفرم امید سلامتی با فراهم‌ کردن این خدمات به بهبود سریع‌ تر بیماران و بازگشت آن‌ ها به فعالیت‌ های روزمره کمک می‌ کند و با استفاده از نظارت‌ های منظم، روند درمان را بهینه‌ سازی می‌ کند.

هزینه فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل

هزینه فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل می‌توان به شدت و نوع شکستگی، تعداد جلسات مورد نیاز، تخصص و تجربه فیزیوتراپیست، موقعیت جغرافیایی، و تجهیزات مورداستفاده اشاره کرد. معمولاً درمان‌های پیچیده‌تر و زمان‌بر نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تر و هزینه‌ی بالاتری دارند. برای آگاهی از هزینه‌ی فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل لازم است تا با پلتفرم امید سلامتی تماس گرفته و پس از دریافت مشاوره، از هزینه‌ی نهایی آن بر اساس وضعیت خود آگاه شوید.

سوالات رایج درباره فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل

1- آیا فیزیوتراپی در منزل به اندازه فیزیوتراپی در مراکز درمانی موثر است؟
بله، در بسیاری از افراد فیزیوتراپی در منزل برای شکستگی می‌تواند به اندازه فیزیوتراپی در مراکز درمانی موثر باشد، به‌ ویژه اگر تحت نظارت متخصص و با تمرینات مناسب انجام شود. در برخی افراد، اگر وضعیت شکستگی لگن شدید باشد لازم است تا در مراکز تخصصی فیزیوتراپی شوند.
2- چه زمانی باید فیزیوتراپی را برای شکستگی لگن در منزل آغاز کرد؟
درصورتی‌که شکستگی لگن پایدار باشد می‌توان در روزهای اول و پس از تشخیص و تایید پزشک فیزیوتراپی را شروع کرد. در شکستگی‌های ناپایدار لگن، فیزیوتراپی پس از رفع عوارض اولیه جراحی آغاز می‌شود.
3- آیا استفاده از وسایل کمکی مانند واکر یا عصا ضروری است؟
با توجه به اینکه وزن بدن از طریق لگن به پاها منتقل می‌شود، واردشدن نیروی اضافی پس از شکستگی آن می‌تواند منجر به آسیب بیشتر شود. بنابراین در بسیاری از بیماران لازم است تا از عصا یا واکر استفاده شود.
4- چه مدت طول می‌کشد تا سالمند پس از شکستگی لگن بهبود یابد؟
بهبود شکستگی لگن در سالمندان به‌طور معمول 3 تا 6 ماه طول می‌کشد، اما این زمان بسته به شرایط بیمار متغیر است.
5- آیا تغذیه نقشی در بهبود شکستگی لگن دارد؟
تغذیه به‌ویژه مصرف کلسیم، ویتامین D و پروتئین در بهبود شکستگی لگن نقش کلیدی دارد.
6- چگونه می‌توان از بروز شکستگی مجدد جلوگیری کرد؟
جلوگیری از شکستگی مجدد لگن با تمرینات تقویت عضلات، حفظ تعادل، مصرف مکمل‌ها و رعایت احتیاط در محیط منزل و هنگام راه‌رفتن امکان‌پذیر است.
نتیجه گیری
فیزیوتراپی شکستگی لگن در منزل می‌تواند به بهبود سریع‌‌تر سالمندان و کاهش خطرات ناشی از بستری طولانی‌مدت در بیمارستان کمک کند. انجام تمرینات منظم تحت‌نظر فیزیوتراپیست و استفاده از تجهیزات مناسب، نه‌‌تنها به کاهش درد و افزایش تحرک سالمندان می‌انجامد، بلکه کیفیت زندگی آن‌ها را نیز بهبود می ‌بخشد. در نهایت، حمایت اعضای خانواده در کنار رویکرد درمانی جامع و تخصصی، کلید موفقیت در بهبودی سالمندان پس از شکستگی لگن است.