گوش، بینی و گلو اندام‌ های حسی هستند که بخشی از صورت و گردن را تشکیل می‌دهند. آ‌نها در سر شامل چند ساختار حیاتی، مانند سینوس ها و شیپورهای استاش هستند. گوش، بینی و گلو مانند هر قسمت دیگر از بدن شما می تواند به طیف گسترده ای از مشکلات دچار شود. از مشکلات خواب تا بلعیدن که این مشکلات می تواند برای سلامتی شما مضر باشند. بیماری ها و اختلالات گوش و حلق و بینی می تواند در افراد از هر سن و جنسیتی رخ دهد. بزرگسالان بین 45 تا 64 سال بیشترین مراجعه کنندگان به کلینیک های گوش و حلق و بینی بودند و 20 درصد از افراد نیز زیر 15 سال سن داشتند. از شایع ترین علل مراجعه به متخصصین گوش و حلق و بینی مشکلات شنوایی ، درد یا عفونت گوش و گرفتگی بینی است. بیشتر مشکلات و بیماری های گوش و حلق و بینی از طریق معاینه توسط پزشک متخصص قابل تشخیص است و درمان می‌شوند. در ادامه انواع بیماری های گوش و حلق و بینی معرفی می گردد .

بیماری‌های گوش و حلق و بینی

1. عفونت گوش

زمانی‌که یک عامل باکتریایی یا ویروسی بر گوش میانی (درست پشت پرده گوش) تأثیر بگذارند، شخص به عفونت گوش مبتلا می‌شود. این نوع عفونت می‌تواند حاد یا مزمن باشد. عفونت گوش منجر‌ به التهاب و تجمع مایع در گوش میانی می‌شود، به‌ همین دلیل گاهی دردناک است. عفونت حاد گوش دردناک است؛ اما پس از مدت کوتاهی برطرف می‌شود. عفونت‌های مزمن یا برطرف‌ نمی‌شوند و یا بارها و بارها عود می‌کنند. این نوع عفونت می‌تواند به گوش میانی یا داخلی آسیب دائمی وارد کند.

2. گوش درد

گوش درد معمولاً کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ اما بزرگ‌سالان هم گاهی دچار این مشکل می‌شوند. ممکن است هر دو گوش شخص شروع به درد کند؛ اما بیشتر مواقع تنها یک گوش درد می‌گیرد. علت این عارضه در بیشتر مواقع عفونت گوش است.

3. سرگیجه

سرگیجه حس کاذبی در شخص ایجاد می‌کند که انگار محیط اطراف در حال چرخش است. این حالت می‌تواند به‌دلیل سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش‌خیم، عفونت یا میگرن ایجاد شود. این عارضه در بیشتر مواقع با دارو یا چند تمرین ساده برطرف می‌شود. معمولاً سرگیجه پس از چند دقیقه برطرف می‌شود؛ اما در برخی حالت‌ها مانند میگرن ممکن است تا چند ساعت طول بکشد.

4. وزوز گوش

زمانی که صدایی مانند زنگ‌زدن در گوش احساس می‌شود که به آن وزوز گوش می‌گویند. ممکن است شخص صدای غرش، وزوز، سوت‌زدن یا خش‌خش بشنود. این صداها در واقعیت وجود ندارند و گاهی این صداها با صدای محیط تداخل ایجاد می‌کنند و باعث حس کلافگی در شخص می‌شود. وزوز گوش گاهی همراه با افسردگی، اضطراب و استرس است. هر شخصی در هر سنی می‌تواند به این عارضه مبتلا شود؛ اما بیشتر افراد مسن تحت تأثیر وزوز گوش قرار می‌گیرند. شایع‌ترین علت آن آسیب به گوش میانی یا داخلی است.

5. کم‌ شنوایی و ناشنوایی

زمانی که شما نتوانید صداهای جزئی یا کلی محیط را بشنوید، دچار کم‌شنوایی شده‌اید. این عارضه می‌تواند یک یا هر دو گوش را درگیر کند. معمولاً کم‌شنوایی به‌تدریج و در طول زمان ایجاد می‌شود. طبق تحقیقات حدود 25% از افراد 65 تا 74 سال دچار کم‌شنوایی هستند. گاهی ممکن است کم‌شنوایی به‌مرور به ناشنوایی ختم شود و شخص توانایی شنیدن صداها را از دست بدهد.کم شنوایی و ناشنوایی در افراد بالای 65 سال بیشتر مشاهده می‌شود. اگر دچار علائم اختلال در شنوایی هستید، باید به پزشک گوش و حلق وبینی مراجعه کنید.

6. پارگی پرده گوش

زمانی‌که یک سوراخ یا پارگی کوچک روی پرده گوش ایجاد شود، شخص دچار پارگی پرده گوش می‌شود. این پرده یک غشا با بافت نازک است که گوش میانی و کانال گوش خارجی را از هم جدا می‌کند. ارتعاش این پرده باعث می‌شود، صداها را به‌وضوح بشنویم. زمانی‌که پرده گوش آسیب می‌بیند، شنوایی دچار مشکل می‌شود. عفونت گوش، تغییرات فشار، جراحت و آسیب‌دیدگی حین ورزش یا تصادف از عوامل اصلی پارگی پرده گوش هستند. اگر در گوش خود احساس درد دارید، مایعات آبکی، خونی یا پر از چرک از گوش شما خارج می‌شود و وزوز گوش را تجربه می‌کنید، حتماً باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

7. بیماری منیر گوش

بیماری منیر اختلالی است که در گوش داخلی ایجاد می‌شود. گوش داخلی مسئول شنوایی و تعادل است. زمانی‌که شخص دچار بیماری منیر می‌شود، سرگیجه و عدم تعادل را تجربه می‌کند. همچنین ممکن است صدای وزوز و زنگ‌زدن بشنود. این بیماری معمولاً یک گوش را درگیر می‌کند و علت دقیق آن مشخص نیست. ممکن است بیماری‌های خودایمنی، آلرژی و ژنتیک باعث بروز این اختلال شوند. اگر علائم عفونت گوش، گوش‌درد، مشکلات شنوایی، پارگی پرده گوش، سرگیجه، وزوز یا بیماری منیر را دارید، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

8. آلرژی

آلرژی پاسخ سیستم ایمنی بدن به عوامل خارجی است. این عوامل خارجی که به آنها آلرژن گفته می‌شود، ممکن است هر نوع ماده غذایی، گرده گل یا شوره حیوانات خانگی باشد. آلرژی معمولاً برای بدن مضر نیست و تنها علائمی مانند التهاب، عطسه یا نشانه‌های این‌چنینی دارد. معمولاً پس از مدتی بدن با محیط سازگار می‌شود و حساسیت سیستم ایمنی به آلرژن کمتر می‌شود. برخی از آلرژی‌ها بسیار شدید هستند و باعث پاسخ آنافیلاکسی می‌شوند. این وضعیت بسیار جدی است و حتی می‌تواند کشنده باشد. این حالت باعث مشکلات تنفسی حاد می‌شود و شخص هوشیاری خود را از دست می‌دهد.

9. رینیت

به التهاب پوشش داخلی حفره بینی رینیت گفته می‌شود. این بیماری می‌تواند آلرژیک یا غیرآلرژیک باشد. حتی گاهی ممکن است در نتیجه عفونت ایجاد شود. زمانی‌که شخص یک ماده آلرژی‌زا را تنفس می‌کند، احتمال ایجاد این اختلال وجود دارد. علائم رینیت معمولاً شامل گرفتگی بینی، آبریزش، خارش بینی، عطسه، سرفه و خارش چشم است.

10. سینوزیت

عفونت سینوسی جز بیماری‌های شایع است که باعث التهاب سینوس‌ها و مجاری بینی می‌شود. به این التهاب سینوزیت می‌گویند. سینوس‌ها حفره‌های هوایی کوچکی هستند که پشت پیشانی، بین دو چشم، استخوان گونه‌ها و بینی قرار دارند. سینوس‌ها مایع روان و رقیق را تولید می‌کنند و به‌وسیله‌ی آن میکروب‌ها را به‌دام می‌اندازند. گاهی یک باکتری یا آلرژن باعث تولید بیش‌از‌حد مخاط می‌شود و حفره‌ها بسته می‌شوند. این عارضه باعث عفونت سینوسی می‌شود. اگر عفونت ویروسی باشد، پس از یک تا دوهفته برطرف می‌شود؛ اما عفونت باکتریایی در این مدت‌زمان رفع نمی‌شود و برای درمان آن باید به پزشک مراجعه کرد.

11. خونریزی بینی

خونریزی بینی یا خون دماغ یک عرضه شایع است و بسیاری از افراد در زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. شاید خونریزی بینی کمی ترسناک باشد؛ اما در بیشتر مواقع نشانه‌ی یک مشکل جدی نیست. بینی رگ‌های خونی زیادی دارد که بسیار حساس هستند. این مشکل در بزرگسالان و کودکان بین 3 تا 10 سال شایع است.

12. پولیپ بینی

زمانی که دچار علائم سرماخوردگی هستید و این علائم با هیچ یک از داروهای این بیماری یا داروهای مربوط به آلرژی از بین نمی‌رود، احتمالاً پولیپ بینی دارید. پولیپ در واقع رشد بافت پوششی بینی است که خوش‌خیم بوده و مشکلی ایجاد نمی‌کند. عفونت‌های مزمن، آسم، رینیت آلرژیک و حساسیت به داروهای ضدالتهابی باعث بروز پولیپ بینی می‌شوند.

13. انحراف بینی

انحراف بینی یا انحراف سپتوم در نتیجه مشکل در تیغه بینی ایجاد می‌شود. سپتوم تیغه‌ی میانی بینی است که حفره‌های بینی را از هم جدا می‌کند. انحراف در این تیغه باعث کوچک و بزرگ‌شدن حفره‌ها و مشکلات تنفسی می‌شود. این عارضه باید با عمل بینی رفع شود. متخصص گوش و حلق و بینی این عمل را انجام می‌دهد و مشکل انحراف بینی را برطرف می‌کند.

14. گرفتگی بینی

بسیاری از افراد تصور می‌کنند، گرفتگی بینی به دلیل تولید مخاط بیش‌از‌حد است. این عارضه معمولاً به‌دلیل التهاب رگ‌های خونی سینوس‌ها ایجاد می‌شود. سرما، آنفولانزا، آلرژی و عفونت سینوس می‌تواند باعث بروز این مشکل شود. مرطوب‌کردن هوای محیط و دوش‌گرفتن در بیشتر مواقع مشکل گرفتگی بینی را برطرف می‌کنند؛ اما گاهی این مشکل به‌راحتی حل نمی‌شود و برای برطرف‌کردن آن باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.

15. ازدست‌دادن بویایی

این عارضه باعث می‌شود که مشکل کامل یا جزئی در بویایی ایجاد شود. دلیل آن می‌تواند مشکلات در بینی، مغز یا سیستم عصبی باشد. این عارضه می‌تواند موقت یا دائمی باشد. اگر علت آن آلرژی یا عفونت باکتریایی و ویروسی باشد، پس از مدتی برطرف می‌شود. عوامل دیگری مانند آلزایمر، پارکینسون، تومور مغزی، تومور بینی، کرونا و اختلالات هورمونی از دیگر دلایل از‌دست‌دادن‌ بویایی هستند. اگر علائم آلرژی، رینیت، سینوزیت، گرفتگی بینی، انحراف و پولیپ بینی، خونریزی بینی و مشکلات بویایی را دارید، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

16. گرفتگی صدا

عارضه گرفتگی صدا باعث تغییر غیرطبیعی در صدا می‌شود. علت ایجاد این مشکل، اختلال در حنجره و تارهای صوتی است. این بیماری لارنژیت نامیده می‌شود و می‌تواند باعث گرفتگی صدا شود. عوامل دیگری مانند بازگشت اسید معده به مری، سیگارکشیدن، نوشیدنی‌های کافئین‌دار، آلرژی و سرفه‌های بیش‌از‌حد هم باعث ایجاد این مشکل می‌شوند. اگر گرفتگی صدا بیش از 10 روز طول کشید، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا علت آن تشخیص داده شود. گاهی پولیپ، سرطان گلو، سرطان ریه، آسیب به گلو، اختلال عملکرد تیروئید یا آسیب عصبی و ماهیچه‌ای باعث گرفتگی صدا می‌شوند.

17. گلودرد

گلودرد احساس ناراحتی و درد در گلو است. گاهی ممکن است شخص احساس خشکی در گلو کند. علت ایجاد این عارضه، عوامل مختلفی مانند عفونت‌ها، هوای خشک، التهاب لوزه‌ها یا آلرژی است. متخصص گوش و حلق و بینی با بررسی علائم و سوابق پزشکی علت گلودرد را پیدا می‌کند و درمان را آغاز می‌کند.

18. آپنه خواب

آپنه خواب نوعی اختلال خواب است و باعث می‌شود تنفس در حین خواب بارها قطع شود. اگر این عارضه درمان و مدیریت نشود، احتمال ایجاد دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی مانند سکته و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. اگر شخص در خواب خروپف کند، یا به‌دلیل‌ تنگی‌نفس ناگهانی یا خفگی از خواب بیدار شود یا به‌دلیل سردرد و گلودرد از خواب بیدار شود، احتمال آپنه خواب وجود دارد.

19. خروپف

خرناس یا خروپف یک عارضه شایع است که تقریباً 45% بزرگسالان آن را تجربه کرده‌اند. خروپف در مردان نسبت به زنان بیشتر شایع است. با افزایش سن احتمال ابتلا به این اختلال بیشتر می‌شود. گاهی با تغییر سبک زندگی می‌توان این مشکل را برطرف کرد؛ اما اگر مشکل خرناس به دلیل اختلال خواب باشد، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه و درمان مناسب را شروع کرد.

20. رفلاکس معده

رفلاکس معده بازگشت اسید معده به مری است. اگر در هفته بیش از دو بار این عارضه را تجربه می‌کنید، احتمال دارد به رفلاکس معده مبتلا شده باشید. در این بیماری احساس سوزش ناخوشایندی در قفسه سینه تجربه می‌کنید. گاهی ممکن است حالت تهوع، درد قفسه سینه، درد هنگام بلع و بوی بد دهان هم از علائم این بیماری باشند. متخصص گوش و حلق و بینی برای درمان ابتدا برنامه‌ای برای تغییر سبک زندگی داده و داروهایی تجویز می‌کند.

21. لارنژیت

در بیماری لارنژیت تارهای صوتی ملتهب می‌شود. عوامل مختلفی مانند استفاده زیاد از تارهای صوتی، عفونت یا تحریک گلو باعث بروز لارنژیت می‌شوند. این بیماری می‌تواند حاد باشد و در کمتر از 3 هفته برطرف شود و یا مزمن باشد و مدت طولانی شخص را درگیر کند. لارنژیت باعث ضعیف‌شدن صدا، خشک‌شدن گلو و سرفه خشک می‌شود.

22. فارنژیت یا التهاب گلو

فارنژیت در واقع التهاب حلق است. حلق درست پشت گلو قرار دارد. در بسیاری از مواقع افرادی که دچار فانرژیت هستند، به‌دلیل گلودرد به پزشک مراجعه می‌کنند. این عارضه بیشتر در فصول سرد سال شایع است. گاهی عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی باعث ایجاد این بیماری می‌شوند. سرخک، آبله‌مرغان و سیاه‌سرفه از علل دیگر التهاب گلو هستند. معمولاً علائم این بیماری علاوه بر گلودرد، عطسه، آبریزش‌بینی، سردرد، سرفه، خستگی، بدن‌درد و لرز است.

تشخیص و درمان بیماری های گوش و حلق و بینی

متخصص گوش و حلق و بینی، آزمایش‌های مختلفی مانند بررسی حساسیت‌ها، بیماری‌های ویروسی و سرطان را اجرا می‌کند. متخصص گوش و حلق و بینی دارو تجویز کرده، درمان را اجرا، شنوایی را آزمایش و بیمار را به پزشک مربوطه ارجاع می‌دهد. متخصص گوش و حلق و بینی جراحی پلاستیک و ساختاری را نیز به کمک میکروسکوپ‌های قدرتمند انجام می‌دهد. جراحان پلیپ را حذف، شکاف سقف دهان را اصلاح تومورها یا سلول‌های سرطانی را درمان می‌کنند و شکل ظاهری بینی را تغییر می‌دهد.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت ابتلا به بیماری های زیر و داشتن شرایط زیر، بهتر است به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید:

• موارد مکرر آبریزش بینی، احتقان بینی یا فشار سینوسی
• عفونت های مکرر، از جمله عفونت سینوسی، عفونت گوش، یا گلودرد استرپتوکوکی
• سرگیجه های مکرر و عدم تعادل
• تغییرات در سطح شنوایی
• گرفتگی صدا یا خس خس سینه ای که رفع نمیشود.
• مشکل در بلع
• یک توده یا برآمدگی قابل توجه که در صورت یا گردن شما ایجاد می شود و از بین نمی رود یا بزرگتر می شود.
• شرایطی که بر خواب شما تأثیر می گذارد، مانند خروپف یا آپنه انسدادی خواب