علائم حیاتی یا Vital sings به عنوان معیارهای اندازه گیری عملکرد پایه ای و ابتدایی بدن در نظر گرفته شده اند. این معیارهای آماری توسط پزشک و پرستار ثبت و کنترل می شود تا با توجه به آن در رابطه با سلامت بیمار و حتی مرگ و زندگی او اطلاعاتی را به دست آورند. علائم حیاتی به دسته‌ای از علائم گفته می‌شود که در صورت خارج شدن از ریتم طبیعی خود می‌توانند مشکلات و خطرات زیادی را برای زندگی انسان به وجود بیاورند. کنترل علائم حیاتی در منزل یکی از ضروریات نظارت بر سلامت فرد است که می توان بر اساس آن زندگی و مرگ یک انسان را اعلائم کرد. این علائم می تواند پزشک و پرستار را از نحوه‌ی کارکرد دستگاه‌ های مختلف بدن مطلع سازد.

کنترل علائم حیاتی که نشانه وجود حیات در شخص است، از طریق هفت معیار قابل بررسی است. بررسی طبیعی بودن این معیارها در واقع نشان از سلامت و عملکرد صحیح سیستم‌ های گردش خون، اعصاب، تنفس و … دارد.گروه پزشکی با بررسی علائم حیاتی فرد به تشخیص و ارزیابی می‌رسند تا بتوانند اقدامات لازم و ضروری را انجام دهند. خدمات کنترل و بررسی علائم حیاتی را می‌توان در منزل نیز دریافت کرد که در منزل هم به همین روش انجام می شود و لذا می‌توان از این خدمات شبانه روزی استفاده کرد.

مزایای کنترل علائم حیاتی در منزل

• ارزیابی سلامت عمومی بدن
• جلوگیری از تشخیص اشتباه
• شناسایی مشکلات اساسی
• ایجاد انگیزه در تغییر سبک زندگی
• احساس آرامش و امنیت خاطر بیشتر
• عدم نیاز به تردد در سطح شهر و صرفه ‌جویی در زمان

کنترل علائم حیاتی شامل چه مواردی میشود؟

1- تنفس

تنفس فرآیند تبادل گازهای اکسیژن و دی ‌اکسید‌کربن بین خون و سلول ‌ها است. مرکز این عمل در بصل‌ النخاع است که کنترل غیر ارادی تنفس را به عهده دارد. تعداد تنفس طبیعی در یک انسان بالغ بزرگسال 12 تا 20 بار در دقیقه به صورت منظم و بدون صدا می‌باشد. در نوزادان و کودکان این تعداد بیشتر است. یعنی در نوزادان 30 تا 60 بار و در کودکان تا 12 سال 15 تا 40 بار می‌باشد.

2- نبض

جهش و حرکت خون به وسیله انقباض قلب به داخل شریان‌های قابل لمس محیطی را نبض می‌گویند که در بزرگسالان این محل قابل لمس در مچ دست و در نوزادان داخل آرنج می‌باشد. البته مطمئن‌ترین آنها در ناحیه گردن فرد است. در یک انسان بالغ و سالم که در حال استراحت می‌باشد بین 60 تا 100 بار در دقیقه می‌باشد.

3- فشار خون

فشاری که در نتیجه برخورد خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌شود فشار خون گفته می‌شود. فشار خون از دو جزء ماکزیمم و مینیمم تشکیل شده است. کنترل فشار خون از معیارهای بررسی عملکرد قلب و وضعیت خونرسانی می‌باشد. فشار خون ماکزیمم در فرد بزرگسال سالم 100 تا 140 میلیمتر جیوه است و فشار مینیمم 60 تا 90 میلی‌متر‌ جیوه می‌باشد.

4- درجه حرارت بدن

درجه حرارت طبیعی بدن معمولاً 37 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. عواملی سبب از دست دادن حرارت در بدن می‌شود که شامل عرق کردن بیش از حد، متسع شدن رگ‌ها و کاهش متابولیسم سلول‌ها است و عواملی نظیر انقباض رگ‌ها، لرزش عضلانی و افزایش متابولیسم سلول‌ها سبب تولید حرارت می‌شوند. برای اندازه‌گیری درجه حرارت سطحی بدن دماسنج در قسمت‌های دهان، زیر بغل، مقعد و پرده صماخ می‌تواند استفاده شود.

5- رنگ پوست

با وجودی که رنگ پوست در نژادهای مختلف متفاوت است و انواعی از نژاد سفید، زرد، سرخ و سیاه وجود دارند؛ ولی تغییر رنگ پوست در یک فرد باید جدی گرفته شود . مثلا رنگ پریده که متمایل به سفید می‌شود نشانگر افت فشار خون و پوست متمایل به قرمز نشانگر افزایش جریان و فشار خون است. کبودی متمایل به رنگ آبی نشانگر کاهش اکسیژن‌رسانی خون است و رنگ زرد از نشانه‌های اشکال در کار کبد است.

6- مردمک چشم‌ها

واکنش مردمک‌ها به نور، تقارن و قطر آنها از علائم حیاتی هستند. مردمک تنگ یا گشاد شده یا نامتقارن نشانه بروز اشکالی در دستگاه عصبی مرکزی یا نحوه عملکرد چشم ها است.

7- میزان اکسیژن خون

به دو روش تهاجمی و غیرتهاجمی اندازه‌گیری می‌شود. در روش غیرتهاجمی دستگاهی به نام پالس اکسیمتری SPO2 علاوه بر اندازه‌گیری اکسیژن خون تعداد نبض را هم نشان می‌دهد.